ارزیابی ریسک روگذری سدهای خاکی با مدل پویایی سیستم‌ها تحت شبیه‌سازی مونت کارلو و روش اَبَرمکعب لاتین، مطالعه موردی: سد حاجیلر‌چای

ارزیابی ریسک سازه‌ها مخصوصاً سدها، از موضوعاتی‌ است که اخیراً مورد توجه محققین می‌باشد. به کمک نظریه قابلیت اطمینان و ریسک می‌توان عدم قطعیت پارامترهای تصادفی را به صورت روابط ریاضی در روند طراحی استفاده نمود. در این مقاله عدم قطعیت های مختلف به همراه سیلاب و باد با دوره های بازگشت مختلف به طور مجزا و همزمان در مدل پویایی سیستم‌ها برای ارزیابی ریسک روگذری سد خاکی جاجیلرچای مورد استفاده قرار گرفته است تا بتوان تمهیدات لازم را برای کاهش ریسک روگذری سد مذکور اتخاذ نمود. به منظور برآورد ریسک در مدل مدنظر از روش‌های شبیه‌سازی مونت‌کارلو و نمونه‌گیری ابر‌مکعب لاتین با تعداد تکرار مختلف استفاده شده است. نتایج ضمن نشان دادن توانایی پویایی سیستم ها در محاسبه ریسک روگذری و افزایش آن در شرایط توام سیلاب و باد، نشان می‌دهد که باز بودن دریچه تخلیه‌کننده تحتانی سد حاجیلر‌چای به طور متوسط باعث کاهش ۹/۲۰ درصد ریسک روگذری در اثر سیلاب و ۴/۱۰ درصد در اثر سیلاب و باد می‌گردد. همچنین میانگین ریسک روگذری محاسبه شده به روش مونت‌کارلو در اثر سیلاب حدوداً ۴/۳۰ درصد و در اثر توأم سیلاب و باد حدوداً ۳/۵۰ درصد از میانگین مقادیر روش ابر‌مکعب لاتین بیشتر می‌باشد. در شرایط مشابه، شاخص اعتماد‌پذیری نتایج روش مونت‌کارلو از روش ابر‌مکعب لاتین بیشتر بوده و زمان لازم برای شبیه‌سازی آن کمتر می‌باشد. بر پایه این نتایج، روش پویایی سیستم‌ها با مونت کارلو ابزار کارآمدی در محاسبه ریسک روگذری سدهای خاکی می‌باشد.